Көкөніс өнімдерін қайта өңдеу (қызанақ сығу) негізінде биологиялық құнды өнімді (құрамында құрғақ ұнтақ бар ликопин) алу технологиясын әзірлеу республиканың ішкі нарығының ғылымы мен жаңа технологияларының табысты дамуына қолайлы ықпал ететіні сөзсіз, ал әзірленген технологияны енгізу және жаңа өнім (құрамында құрғақ ұнтақ бар ликопин) шығару үлкен әлеуметтік және экономикалық мәнге ие, өйткені табиғи және табиғи жағдайлармен қауіпсіз және қауіпсіз - өнімдер адамдардың денсаулығына, еңбек өнімділігіне пайдалы әсер етеді және мемлекет экономикасын дамыту мен арттырудың тиімді негізін қамтамасыз етеді. Бұл өнімдерді адамдардың күнделікті тұтыну рационында қолдану өте маңызды. Қазақстанда жеміс-көкөніс өнімдерін, оның ішінде қызанақты терең өңдеудің тиімді технологиясы жолға қойылмаған, ал қолда бар технологиялар жетілдірілмеген, демек, пайдалы көрсеткіштер мен осындай өнімдерге сұраныс төмендеуде.
Жұмыстың мақсаты-азық-түлікті байыту мақсатында құрамында ликопин бар құрғақ ұнтақты сығымдардан алу үшін қызанақтың аудандастырылған сорттарын өңдеуден кейін терең өңдеу технологиясын жасау. Жүргізілген зерттеу жұмыстарының нәтижесінде құрамында ликопин бар құрғақ ұнтақ алу технологиясын әзірлеу үшін "Қазақ картоп және көкөніс шаруашылығы ғылымизерттеу институтында" өсірілген қызанақтың аудандастырылған сорттары, атап айтқанда: "Лидер", "Самаладай", "Мечта", "Сюрприз", "Чудесный" және "Янтарь"сұрыптары таңдап алынды. Құрамында құрғақ ұнтақ бар ликопин жоғары құнды алу технологиясын әзірлеу үшін βкаротиннің ең көп мөлшері бойынша 3 аудандастырылған сорт, яғни: құрамында каротин бар "Самаладай" - 1,43 мг/100г, "Лидер" - 1,16 мг/100г және "Янтарь" - 0,91 мг/100г сұрыптары іріктеліп алынды, олар кейіннен қосымша зерделеніп, қызанақты терең өңдеу технологиясын әзірлеу үшін, сығымдардан құрғақ ұнтақ алу үшін пайдаланылатын болады.
Разработка технологии получения биологически ценного продукта (ликопин содержащего сухого порошка) на основе переработки овощной продукции (выжимок томатов) без сомнения окажет благоприятное влияние на успешное развитие науки и новых технологий внутреннего рынка республики, а внедрение разработанной технологии и выпуск новой продукции (ликопин содержащего сухого порошка), имеет большую социальную и экономическую значимость, так как безопасные, с естественно-оздоровительным эффектом продукты оказывают благотворное влияние на здоровье людей, производительность труда и обеспечивают эффективную базу развития и повышения экономики государства. При этом учитывается, что использование указанных продуктов в ежедневном потребительском рационе людей весьма жизненно важно. В Казахстане не налажена эффективная технология глубокой переработки плодоовощной продукции, в том числе и томатов, а имеющиеся технологии не совершенны, следовательно, полезные показатели и спрос на подобные продукты падает. Цель работы - разработка технологии глубокой переработки районированных сортов томатов после их переработки для получения, из выжимок ликопинсодержащего сухого порошка, с целью обогащения пищевых продуктов. В результате проведённых исследовательских работ, для разработки технологии получения высокоценного ликопинсодержащего сухого порошка отобраны районированные сорта томатов, выведенные в «Казахском научно-исследовательском институте картофелеводства и овощеводства», в частности, такие сорта как: "Лидер", "Самаладай", "Мечта", "Сюрприз", "Чудесный" и "Янтарь". Для разработки технологии получения высокоценного ликопин содержащего сухого порошка отобраны 3 районированных сорта, по наибольшему содержанию β-каротина, т.е., сорта: "Самаладай" с содержанием каротина - 1,43 мг/100г, "Лидер" - 1,16 мг/100г и "Янтарь" - 0,91 мг/100г, которые в последующем будут дополнительно изучены и использованы для разработки технологии глубокой переработки томата, для получения из выжимок БАВ - ликопина сухого порошка, пригодного для обогащения пищевых продуктов
The development of technology for obtaining a biologically valuable product (lycopene containing dry powder) based on the processing of vegetable products (tomato pomace) will undoubtedly have a beneficial effect on the successful development of science and new technologies of the domestic market of the republic, and the introduction of the developed technology and the release of new products (lycopene containing dry powder), has great social and economic significance, since safe, with a natural health-improving effect products have a beneficial effect on human health, labor productivity and provide an effective basis for the development and improvement of the economy of the state. Considering that the use of these products in the daily consumer diet of people is very vital. Kazakhstan does not have an effective technology for deep processing of fruit and vegetable products, including tomatoes, and the available technologies are not perfect, therefore, useful indicators and demand for such products is falling. The purpose of the work is to develop a technology for deep processing of zoned tomato varieties after processing them to obtain a lycopene-containing dry powder from pomace in order to enrich food products. As a result of the research carried out, for the development of technology for obtaining high-value lycopene-containing dry powder, zoned tomato varieties bred at the Kazakh Research Institute of Potato and Vegetable Growing were selected, in particular, such varieties as: "Leader", "Samaladai", "Dream", "Surprise", "Wonderful" and "Amber". To develop a technology for obtaining a high-value lycopene containing dry powder, 3 zoned varieties were selected, according to the highest content of β-carotene, i.e., varieties: "Samaladai" with a carotene content of 1.43 mg/100g, "Leader" - 1.16 mg/100g and "Amber" - 0.91 mg/100g, which will be further studied and used to develop a technology for deep processing of tomatoes, to obtain a dry powder suitable for food enrichment from BAS-lycopene pomace.
