В данной статье описывается процесс крашения обесцвеченных-отбеленных шерстяных волокон натуральными красителями с использованием в качестве протравы солей алюминия, железа и меди (изучены колористические особенности процесса крашения киноварью). Процесс окрашивания осуществлялся в трех различных последовательностях: предварительная обработка протравами, затем окрашивание в растворе натурального красителя (I); однованное крашение в растворе красителя и протравы (II); крашение в растворе натурального красителя с последующей обработкой протравами (III). Влияние последовательности окрашивания на показатели качества окраски оценивали по данным, определенным при стандартной освещенности D65 на лабораторном колориметре. В статье показана зависимость процессов крашения шерсти натуральными красителями Мареной (Rubia tinctorum L.), Куркумой (Cúrcuma lónga) и Кармином (Мinium - киноварь) от присутствия и места солей-протрав в технологической проводке. Сам краситель Марена дает золотистый цвет, а в присутствии сульфата меди и железа дает бледно-коричневый цвет, а бихромат калия дает яркий насыщенный красный цвет. При крашении шерсти красителем Кармином в присутствии в качестве протрав солей железа и меди карминовая шерсть дает в 1,5-2,5 раза более интенсивные темно-красные цвета в зависимости от способа окраски, чем при окраске без солей. Изучена зависимость интенсивности окраски от рН среды с учетом того, что рН процесса крашения влияет на прочностные и колористические параметры окрасок, получаемых на шерстяном волокне натуральными красителями. Был проведен ИК-спектральный анализ образцов, окрашенных исследуемыми красителями в сравнении с неокрашенным волокном шерсти для выявления характера возникновения связей шерстяного волокна с натуральными красителями.
Бұл мақалада алюминий, темір және мыс тұздарын мордант ретінде пайдалана отырып, түссіздендіріленген-ағартылған жүн талшықтарын табиғи бояғыштармен бояу процесі сипатталған (киннабарды бояу процесінің колористикалық ерекшеліктері зерттелген). Бояу процесі үш түрлі реттілікпен жүргізілді: морданттармен алдын ала өңдеу, содан кейін табиғи бояу ерітіндісінде бояу (I); бояғыш пен мордант ерітіндісінде бір ванналы бояу (II); табиғи бояу ерітіндісінде бояу, содан кейін морданттармен өңдеу (III). Бояу тізбегінің бояу сапасына әсері зертханалық колориметрде D65 стандартты жарықтандыруымен анықталған деректермен бағаланды. Мақалада жүнді Madder (Rubia tinctorum L.), куркума (Cúrcuma lónga) және кармин (Minium - cinnabar) табиғи бояғыштарымен бояу процестерінің технологиялық сымдардағы тұздық тұздарының болуы мен орнына тәуелділігі көрсетілген. Маддер бояғышының өзі алтын түс береді, ал мыс сульфаты мен темірдің қатысуымен бозғылт қоңыр түс береді, ал калий бихроматы ашық қанық қызыл түс береді. Жүнді карминдік бояғышпен мордант ретінде темір және мыс тұздары қатысында бояғанда, карминді жүн тұзсыз боялғанға қарағанда бояу әдісіне байланысты 1,5-2,5 есе қарқынды қою қызыл түс береді. Табиғи бояғыштармен жүн талшығында алынған түстердің беріктігі мен түс параметрлеріне бояу процесінің рН әсер ететінін ескере отырып, түс қарқындылығының ортаның рН-ға тәуелділігі зерттелді. Жүн талшығы мен табиғи бояғыштар арасындағы байланыстың пайда болу сипатын анықтау үшін боялмаған жүн талшығымен салыстырғанда зерттелетін бояғыштармен боялған үлгілерге ИҚ-спектрлік талдау жүргізілді
This article describes the process of dyeing bleached wool fibers with natural dyes using aluminum, iron and copper salts as a mordant (the coloristic features of the cinnabar dyeing process are studied). The staining process was carried out in three different sequences: pre-treatment with mordants, then staining in a natural dye solution (I); one- bath dyeing in a solution of dye and mordant (II); dyeing in a solution of natural dye, followed by treatment with mordants (III). The influence of the staining sequence on the quality of staining was evaluated by data determined under standard illumination D65 on a laboratory colorimeter. The article shows the dependence of the processes of dyeing wool with natural dyes Madder (Rubia tinctorum L.), Turmeric (Cúrcuma lónga) and Carmine (Minium - cinnabar) on the presence and place of pickling salts in the technological wiring. Madder dye itself gives a golden color, and in the presence of copper sulfate and iron gives a pale brown color, and potassium dichromate gives a bright saturated red color. When dyeing wool with Carmine dye in the presence of iron and copper salts as mordants, carmine wool gives 1.5-2.5 times more intense dark red colors, depending on the dyeing method, than when dyed without salts. The dependence of the color intensity on the pH of the medium has been studied, taking into account the fact that the pH of the dyeing process affects the strength and color parameters of the colors obtained on wool fiber with natural dyes. An IR spectral analysis of samples dyed with the studied dyes was carried out in comparison with undyed wool fiber to identify the nature of the occurrence of bonds between wool fiber and natural dyes.
