В статье рассматривается химический состав некоторых видов зерновых культур – пшеницы, а также отрубей ячменя для выявления наиболее питательных из них, в смеси с кормовой добавкой для получения высокопитательных кормов для крупного рогатого скота. Согласно проведенным лабораторным исследованиям, выбранное сырье превосходит наиболее распрастраненные виды кормов по содержанию минеральных веществ. Наилучшие показатели по витаминному, минеральному составу имеют отруби, но содержание клетчатки и золы в них больше чем в пшенице и ячмене, что может отрицательно повлиять на перевариваемость жвачных животных. Наименьшими показателями по содержанию массовой доли клетчатки и золы имеет пшеница: клетчатка – 10,44%, зола – 1,57%. Содержание массовой доли жира в исследуемых видах сырья варьируется между значениями 2,13-3,62%. Из чего следует, что в питание коровы дозволительно добавление 3,5-4% растительных, животных или смеси животных жиров, не распадающися в рубце. Сравнивая полученные данные с регламентами нормативных документов кормовых культур и качеств кормов при производстве говядины и молока, выявлено соотвествие фактических результатов требованиям нормативных документов. Исходя из полученных данных, сделан вывод о возможности использования данного сырья в качестве основного сырья для разработки комбикорма с повышающенной питательной ценностью.
Мақалада дәнді – дақылдардың кейбір түрлері бидай, кебек, арпа, дақылдарының ішіндегі ең қоректігі жоғарысын анықтап, ірі қара малға жемшөп қоспасы бар жоғары қоректік жем алу үшін химиялық құрамы қарастырылған. Зертханалық зерттеулерге сәйкес, таңдалған шикізат минералды құрамы бойынша ең көп таралған жем түрлерінен асып түседі. Витаминдер мен минералдар құрамы бойынша ең жақсы көрсеткіштер кебекте, бірақ ондағы талшық пен күлдің мөлшері бидай мен арпаға қарағанда көп, бұл мүйізді жануарларда жемінің сіңу деңгейіне теріс әсер етуі мүмкін. Бидай талшық пен күлдің массалық үлесі бойынша ең аз көрсеткіштерге ие: талшық – 10,44%, күл – 1,57%. Зерттелуге алынған шикізат түрлеріндегі майдың массалық үлесі 2,13-3,62% шегінде екені анықталды. Сондықтан сиырдың рационына тазқарында ыдырамайтын 3,5-4% жануар немесе жануар мен өсімдік майларының қоспасын қосуға болады. Алынған деректерді жемшөп дақылдарының нормативтік құжаттарының регла-менттерімен және сиыр мен сүт өндірісіндегі жемшөп сапасымен салыстыра отырып, нақты нәтижелердің нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкестігі анықталды. Алынған деректерді сүт және сиыр етін өндіру кезінде жемшөп дақылдары мен жем сапасына қойылатын минималды талаптармен салыстыра келе, нәтижелердің нормативтік құжаттардың талаптарына сәйкестігі анықталды.
The article examines the chemical composition of some types of grain crops – wheat, bran, barley to identify the most nutritious of them, mixed with a feed additive to obtain highly nutritious feed for cattle. According to laboratory studies, the selected raw materials exceed the most common types of feed in terms of mineral content. Bran has the best indicators of vitamin and mineral composition, but the content of fiber and ash in them is higher than in wheat and barley, which can negatively affect the digestibility of ruminants. Wheat has the lowest indicators in terms of the content of the mass fraction of fiber and ash: fiber – 10.44%, ash – 1.57%. The content of the mass fraction of fat in the studied raw materials is in the range of 2.13-3.62%. Consequently, 3.5-4% of animals or a mixture of animal and vegetable fats protected from decay in the rumen can be added to the cow's diet. Comparing the data obtained with the minimum requirements for fodder crops and feed quality in the production of milk and beef, the compliance of the actual results with the requirements of regulatory documents was revealed. Based on the data obtained, it is concluded that it is possible to use this raw material as the main raw material for the development of compound feed with increased nutritional value.
